Sau một thời gian dài siết chặt giãn cách xã hội để phòng chống COVID-19, chúng ta đang từng bước chuyển sang trạng thái “bình thường mới” – thay đổi để thích nghi với diễn biến của dịch. Từ góc độ của các doanh nghiệp, họ cũng đang trải qua thời kỳ thay đổi, cải tiến để phục hồi trong “bình thường mới”…và một thử thách hầu hết tất cả các tổ chức đều phải trải qua là không để đứt gãy chuỗi cung ứng.
Vậy đâu sẽ là phương hướng để doanh nghiệp phát triển chuỗi cung ứng hậu COVID-19?
1. Thế nào là một chuỗi cung ứng nhanh nhạy?
Chuỗi cung ứng truyền thống là một mạng lưới đóng vai trò sản xuất và cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ đến tay người tiêu dùng; trong đó, từng quy trình trong chuỗi được xây dựng và quản lý một cách riêng biệt. Chính sự rời rạc, thiếu liên kết này đã dẫn đến sự phát triển trì trệ, năng suất thấp trong vận hành chuỗi cung ứng , nhất là ở thời kỳ với nhiều biến động như hiện nay.
Trái lại, chuỗi cung ứng nhanh nhạy đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên đối tác để có thể quản lý dòng nguyên vật liệu, sản phẩm và thông tin chính xác, từ đó tăng cường khả năng phản ứng trước những gián đoạn trong chuỗi cung ứng. Nói cách khác, một chuỗi cung ứng nhanh nhạy có thể kết hợp hiệu quả giữa tốc độ và tính linh hoạt để thích ứng với các thay đổi về nguồn cung và nhu cầu khách hàng.
2. Tại sao chuỗi cung ứng nhanh nhạy phù hợp với trạng thái “bình thường mới”
Chuỗi cung ứng nhanh nhạy mang đến cho doanh nghiệp trong thời điểm này rất nhiều lợi ích khác nhau:
- Tăng độ linh hoạt của chuỗi cung ứng, cho phép các doanh nghiệp phản ứng nhanh chóng trước sự thay đổi trong nhu cầu của khách hàng hay những gián đoạn trong chuỗi cung ứng
- Bên cạnh đó, tính linh hoạt và những cải tiến của chuỗi cung ứng nhanh nhạy giúp doanh nghiệp rút ngắn thời gian sản xuất (lead time), từ đó tăng khả năng đưa sản phẩm ra thị trường nhanh hơn các công ty đối thủ khác
- Hội nhập ảo (virtual integration) góp phần tăng cường khả năng hiển thị chuỗi cung ứng (supply chain visibility), giúp doanh nghiệp dự báo và giải quyết những vấn đề xảy đến trước khi chúng tạo thêm nhiều tác động tiêu cực
3. Những yếu tố góp phần hoàn thiện một chuỗi cung ứng nhanh nhạy
Mỗi doanh nghiệp sẽ xác định các chiến lược nhằm tăng độ nhanh nhạy của chuỗi cung ứng riêng tùy thuộc vào mục tiêu, phạm vi tiếp cận… Nhưng bất kể sự khác biệt trong kế hoạch được đưa ra, để phát triển một chuỗi cung ứng nhanh nhạy, doanh nghiệp phải đảm bảo các yếu tố sau đây:
3.1. Mối quan hệ hợp tác
“Một cây làm chẳng nên non, Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”
Trong thời điểm vô số biến động liên quan đến nguyên vật liệu, chi phí, nhân lực…vẫn đang tiếp diễn, các chủ thể (supply chain entity) cần duy trì và tăng cường những cuộc trao đổi, quan hệ hợp tác để chia sẻ, nắm bắt tình hình của toàn bộ chuỗi cung ứng và cùng đưa ra phương án giải quyết tối ưu trong thời gian ngắn nhất khi có vấn đề xảy đến.
3.2. Độ nhạy với thị trường
Độ nhạy liên quan đến sự cảnh giác, am hiểu chuyển động thị trường, và khả năng nhận diện các xu hướng thay đổi và tác động của chúng lên hiệu quả chuỗi cung ứng.
Đứng trước diễn biến khó lường của COVID-19, các doanh nghiệp phải luôn năng động, nhạy bén để linh hoạt ứng phó với tình hình mới cũng như nắm bắt cơ hội phát triển.
Nếu thiếu đi độ nhạy, doanh nghiệp sẽ không thể phản ứng nhanh chóng trước bất kỳ biến động quan trọng nào và chuỗi cung ứng nhanh nhạy sẽ không được hoàn thiện vì tốc độ vốn là một trong những đặc tính của mô hình này.
3.3. Cải tiến quy trình
Một trong những cách thức giúp tăng cường độ nhanh nhạy của chuỗi cung ứng là thông qua cải tiến các quy trình diễn ra xuyên suốt mạng lưới.
Điển hình như sự ra đời của chiến lược trì hoãn sản xuất (production postponement), theo đó hàng hóa được lưu trữ ở trạng thái cơ bản (generic form) cho đến khi nhận được đơn đặt hàng thì trung tâm phân phối, nhà bán lẻ…sẽ tiến hành đóng gói theo yêu cầu khách hàng. Cải tiến này đã giúp rút ngắn thời gian sản xuất và tăng khả năng đáp ứng (repsonsiveness) của chuỗi cung ứng mà không làm tăng chi phí. Đồng thời, lưu trữ hàng hóa ở trạng thái cơ bản hỗ trợ công việc dự báo nhu cầu (demand forecasting) chi tiết diễn ra dễ dàng, ít phức tạp hơn, từ đó giảm các tình trạng dư thừa hay thiếu sản phẩm.
3.4. Thông tin và dữ liệu
Tận dụng nguồn thông tin và dữ liệu là một yếu tố cực kỳ quan trọng để phát triển nên một chuỗi cung ứng nhanh nhạy.
Các tổ chức cần xây dựng một sự liên kết chặt chẽ hay thậm chí tích hợp các hệ thống quản lý thông tin với nhau để đảm bảo cho luồng thông tin liền mạch trong chuỗi cung ứng. Ở thời điểm với những biến đổi không ổn định trong cung và cầu, một trong những hướng giải quyết tốt nhất là truyền đạt các thông tin, dữ liệu nhanh chóng và chính xác đến các đối tác và cùng đưa ra kế hoạch giải quyết tối ưu cho các bên.
3.5. Tính linh hoạt
Yếu tố cuối cùng tạo nên một chuỗi cung ứng nhanh nhạy là tính linh hoạt.
Các doanh nghiệp cần có khả năng điều phối thay đổi nhanh chóng và phản ứng trước xu hướng phát triển của cung và cầu, cả về mặt nhân sự lẫn quy trình vận hành.
Nguồn nhân lực phải luôn trong trạng thái sẵn sàng đối mặt với bất kỳ thay đổi đột ngột nào và giữ tư duy, thái độ cởi mở trong một môi trường đầy biến động.
Tương tự, doanh nghiệp cũng cần xây dựng một quy trình vận hành linh hoạt, có thể được sửa đổi nhanh chóng để trở nên phù hợp với nhu cầu thị trường tại nhiều thời điểm khác nhau.
Nội dung: Ngọc Mai
Hình ảnh: Đức Huy